Miejska galeria fotografii poszukuje zdjęć żydowskiego cmentarza przy ulicy Dołowej

Jak podkreślają organizatorzy zbiórki, wspólna akcja ma na celu stopniowe przywracanie pamięci o miejscu spoczynku dawnych żydowskich sąsiadów. "W świadomości współczesnych mieszkańców Rzeszowa to miejsce nie jest dobrze znane, a duża część rzeszowian nie wie o nim zupełnie nic. Chcemy również prześledzić zmiany, jakim poddawana była ta przestrzeń w minionych latach" - przekazała prezeska stowarzyszenia Grażyna Bochenek.

Organizatorzy zbiórki liczą również na wspomnienia związane z tym, jak cmentarz był postrzegany przez najbliższych i dalszych sąsiadów. „Fotografie oraz wspomnienia będą stanowiły niezwykle wartościowy element w procesie odtwarzania ważnej dla nas wszystkich historii tego miejsca” – podkreślają.

Cmentarz przy obecnej ulicy Rejtana został założony przez gminę żydowską w 1849 roku, a jego teren powiększono w 1920 roku. W czasie II wojny światowej Niemcy dokonywali tam egzekucji ludności żydowskiej i romskiej oraz grzebali Żydów zastrzelonych na terenie miasta - w tym również osoby zamordowane podczas likwidacji rzeszowskiego getta.

Sam cmentarz natomiast został na polecenie niemieckich okupantów zdewastowany, a znajdujące się na nim macewy były wykorzystywane m.in. do prowadzonych w Rzeszowie robót budowlanych. Wywózka macew odbywała się także w okresie powojennym.

Przez ostatnich kilkadziesiąt lat cmentarz nie miał opiekuna, co wynika m.in. z nieuregulowanych kwestii własnościowych do tego terenu. Cmentarz jest ogrodzony, pozostało na nim niewiele macew, brama otwierana jest w szczególnych okolicznościach związanych przede wszystkim z upamiętnieniem ofiar zagłady.

W zbiorach Archiwum Galerii Fotografii Miasta Rzeszowa znajduje się zaledwie kilka fotografii autorstwa Andrzeja Listwana z terenu cmentarza. Są one dostępne również online na stronie Cyfrowego Archiwum GFMR (archiwum.gfmr.pl).

Mieszkańców, którzy chcą podzielić się wspomnieniami bądź fotografiami, organizatorzy akcji proszą o kontakt mailowy z Galerią Fotografii Miasta Rzeszowa (archiwum@gfmr.pl) lub ze Stowarzyszeniem Rajsze (stowarzyszenierajsze@qmail.com). Negatywy lub odbitki fotografii zostaną zeskanowane, opisane, a ich oryginały zwrócone do właścicieli.

Od wtorku 22 kwietnia przez trzy kolejne dni, na cmentarzu będą prowadzone prace porządkowe. W czwartek, 24 kwietnia, o godz. 16.00 odbędzie się religijna uroczystość ekumeniczna upamiętniająca zamordowanych podczas Holokaustu Żydów z Rzeszowa i Podkarpacia. (PAP)

al/ dki/